.jpg)
Szczyt wykrywalności tego nowotworu notuje się między 60-70. rokiem życia. Szacuje się, iż w ciągu najbliższej dekady, z powodu coraz skuteczniejszej diagnostyki, wzrostu świadomości zdrowotnej i sytuacji demograficznej mężczyzn w Polsce, liczba Pacjentów z rakiem prostaty wzrośnie dwukrotnie (!). Co ciekawe, istnieją znaczne różnice w zachorowalności na raka prostaty w zależności od regionu świata. I tak np.: częściej chorują mężczyźni w Skandynawii oraz mężczyżni czarnoskórzy, a rzadziej Azjaci i mężczyźni krajów śródziemnomorskich.
Statystycznie ujmując, komórki raka prostaty możemy znaleźć u niemal 30% mężczyzn po 50-tym roku życia i u aż 80% 80-latków. Rak prostaty jest nowotworem najczęściej powoli rosnącym. Dzisiejsza urologia usiłuje wyodrębnić te raki prostaty, które są potencjalnie śmiertelne, ponieważ dziś wiemy, że zbyt dużo Pacjentów leczonych jest radykalnie także w przypadku guzów potencjalnie łagodnych.
Odpowiednio szybkie wykrycie guza prostaty – w stadium ograniczonym do prostaty; bez przerzutόw – gwarantuje znakomite rokowanie pooperacyjne. Szansa 10-letniego przeżycia po operacji wynosi wtedy nawet ponad 90 %!
Najczęstszą metodą leczenia operacyjnego raka prostaty jest tzw. radykalna prostatektomia - operacyjne całkowite usunięcie prostaty z powodu guza. Raka prostaty można też naświetlać (radioterapia).
Radykalna prostatektomia może być przeprowadzona klasycznie/”na otwarto” (załonowo lub przezkroczowo), laparoskopowo lub przy użyciu robota (tzw. DaVinci). Wyniki wszystkich tych metod są bardzo zbliżone i skuteczność ich wynika w dużym stopniu z doświadczenia operatora, ktόry preferuje jedną z nich.
Niestety, mimo ogromnych postępόw w medycynie i coraz bardziej wyrafinowanych metod, do głόwnych skutkόw ubocznych po radykalnej prostatektomii ciągle należą erekcyjna dysfunkcja / impotencja (ED = Erectile Dysfunction) oraz nietrzymanie moczu (inkontynencja). Zaburzenia te występują nie tylko po operacyjnym usunięciu prostaty (radykalna prostatektomia), ale także po radioterapii raka prostaty (radioterapia zewnętrzna lub brachyterapia).
Decydujące znaczenie dla erekcji po radykalnej prostatektomii ma to, czy w trakcie operacji możliwe jest zachowanie w całości (obustronnie) lub chociażby częściowo (jednostronnie) pęczkόw z naczyniami i nerwami (tzw. Nervi erigentes = nerwy erekcyjne), odpowiadających za erekcję. Nervi erigentes przebiegają ściśle na boczno-tylnej powierzchni prostaty i z rόżnych powodόw ich oszczędzenie podczas operacji może być niemożliwe.
Jeśli radykalna prostatektomia zostanie przeprowadzona z zachowaniem obustronnym Nervi erigentes – wtedy szanse powrotu erekcji szacuje się na około 50%; w przypadku jednostronnego zachowania Nervi erigentes – już tylko maksymalnie 30%. Szanse są większe dodatkowo u młodszych pacjentόw i regenaracja może trwać do 3 lat.
Aby zrozumieć mechanizm nietrzymania moczu (inkontynencji) po usunięciu prostaty (radykalna prostatektomia), trzeba wiedzieć, że po usunięciu prostaty i wytworzeniu połączenia cewki moczowej z pęcherzem, powstaje całkiem inna sytuacja anatomiczna w obrębie miednicy mniejszej. Mimo, że po radykalnej prostatektomii, mięsień zwieracz zewnętrzny cewki moczowej (odpowiedzialny za trzymanie moczu) pozostaje nietknięty, prawie 90% pacjentόw cierpi zaraz po operacji na nietrzymanie moczu (inkontynencja). Dlatego tak ważna jest skuteczna rehabilitacja urologiczna już bezpośrednio po zabiegu, ponieważ inkontynencja w tym przypadku ma charakter odwracalny i może być skuteczna, najlepiej do 18-24. miesięcy po zabiegu (po tym okresie można osiągnąć poprawę, ale nie tak znaczną). Należy także wspomnieć o tak częstych przezcewkowych operacjach prostaty (w przypadku łagodnego przerostu prostaty), gdzie może dojść do poważnego i nieodwracalnego uszkodzenia mięśnia zwieracza zewnętrznego cewki moczowej. W tym przypadku, jeśli dojdzie do całkowitego przerwania włókien mięśnia zwieracza cewki moczowej, może pomόc tylko operacja (implantacja sztucznego zwieracza lub tzw. male sling). Rehabilitacja urologiczna będzie skuteczna tutaj tylko w przypadku częściowego uszkodzenia tego mięśnia.
W Polsce jedynym ośrodkiem stacjonarnym rehabilitacji urologicznej jest Europejskie Centrum Kontynencji w Karpaczu.
autor: Dr n. med. Andrzej Przybyła
Europejskie Centrum Kontynencji
