Szczególnie niekorzystnym jest połączenie cukrzycy, otyłości, nadciśnienia i hipogonadyzmu, co prowadzi (oprócz zaburzeń erekcji) do obniżenia libido i braku orgazmu.
W cukrzycy typu I, zaburzenia erekcji występują już u ok. 50% Pacjentów młodych i mają one charakter głownie neuropatii (uszkodzenia nerwów).
W cukrzycy typu II, mamy do czynienia z zaburzeniami erekcji o podłożu głównie naczyniowym (ED spowodowane angiopatią cukrzycową), gdzie dochodzi do uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych. Zaburzenia erekcji w cukrzycy typu II dotykają aż 90% wszystkich Pacjentów (!).
Patogenetyczna triada w cukrzycy, powodująca zaburzenia erekcji (ED) to:
- uszkodzenie naczyń krwionośnych (angiopatia cukrzycowa)
- uszkodzenie nerwów (neuropatia cukrzycowa)
- zaburzenie tzw. osi podwzgórzowo-przysadkowej, a tym samym obniżenie produkcji testosteronu
Podwyższony poziom glukozy we krwi w cukrzycy, powoduje uszkodzenie endotelium naczyń krwionośnych, co upośledza ich elastyczność, zmniejsza przepływ krwi oraz zaburza wydzielanie tlenku azotu (NO) przez śródbłonek, ograniczając właściwą relaksację (rozkurcz) naczyń. Wszystkie te procesy uniemożliwiają prawidłowy proces erekcji. Nie wolno zapominać, że w takich patologicznie zmienionych w cukrzycy naczyniach krwionośnych, bardzo szybko dochodzi do powstawania płytki miażdżycowej.
U cukrzyków z otyłością brzuszną, szczególnie w cukrzycy typu II, dochodzi jeszcze jeden problem – z tkanki tłuszczowej uwalniają się szkodliwe czynniki zapalne (np. interleukiny; głównie interleukina-6) oraz angiotensynogen (podwyższa ciśnienie krwi) a makrofagi wędrują do naczyń powodując proces zapalny.
Szkodliwe czynniki zapalne wspomniane wyżej blokują także produkcję testosteronu w jądrach, a w następnej fazie angiopatii cukrzycowej (uszkodzenia naczyń) dochodzi do neuropatii (uszkodzenia nerwów). Neuropatia cukrzycowa dotyczy także nerwów odpowiedzialnych za erekcję (m.in. tzw. nervierigentes) i dzieje się to na drodze toksycznej lub/i niedokrwiennej. Nuropatianervierigentes w cukrzycy dotyka aż do 80% Pacjentów z cukrzycą i zaburzeniami erekcji.
Niekontrolowana lub źle prowadzona cukrzyca prowadzi do hiperglikemii, która jest przyczyną wadliwego metabolizmu kolagenu, który wchodzi w skład ciał jamistych prącia (tzw. corporacavernosa). Tkanka sprężysta ciał jamistych, niezbędna do prawidłowej erekcji, jest zastępowana nieelastyczną tkanką włóknistą, co prowadzi do ED (zaburzeń erekcji).
Zwieńczeniem powyższej kaskady procesów są następowe problemy natury psychicznej (np.> depresja, wycofanie itd.) u Pacjentów z ED i cukrzycą.
Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka i leczenie Pacjentów z cukrzycą i zaburzeniami erekcji musi mieć charakter wieloczynnikowy i uwzględniać aspekty organiczne jak i psychiczne. Lepsze efekty terapii uzyskuje się, jeśli do terapii włączy się partnerka Pacjenta.
Podstawowe elementy terapii to:
- bardzo dokładny wywiad lekarski
- modyfikacja stylu życia i ograniczenie czynników ryzyka (nadciśnienie, otyłość, nikotynizm)
- kontrola poziomu cukru we krwi – optymalna wartość HbA1c<6,5%
- psychoterapia
- ewentualna substytucja testosteronem
- trening mięśni kroczowych (tzw. mięśni erekcyjnych – np. Projekt Andros)
- indywidualny, właściwie dobrany plan farmakoterapii (leki z grupy inhibitorów PDE-5 – sildenafil, vardenafil, tadalafil, avanafil)
autor: Dr n. med. Andrzej Przybyła
Europejskie Centrum Kontynencji